Κ.Ἰ.: Μιλήσατε, πατέρα Γεώργιε, γιὰ τὶς παιδαγωγικὲς νουθεσίες τοῦ πατρὸς Πορφυρίου πρὸς ἐσᾶς, ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν σας. Θὰ μπορούσατε νὰ μᾶς πεῖτε, πιὸ ἀναλυτικά, πῶς ὁ Γέρων Πορφύριος ἀντιμετώπιζε τὴν ὀργὴ τῶν παιδιῶν;
πρ.Γ.Μ.: Κατ’ ἀρχὴν ἦταν τοῦτο, στὸ ὁποῖο ἐπιμένω τοσο στὰ μαθήματά μου στὸ Πανεπιστήμιο, ὅσο καὶ στὶς πνευματικὲς ὁμιλίες. Ὅτι δὲν εἶναι οἱ ἀκαδημαϊκὲς γνώσεις, ποὺ κάμνουν τὸν ἄνθρωπο παιδαγωγό, ἀλλά, πρωτίστως καὶ κυρίως, ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία ἐνισχύει καὶ ἐμπεδώνει τὶς γνῶσεις ποὺ ἀποκτοῦμε μὲ τὴν παιδεία.
Πολλοὶ ἔχουν τὴν ἐντύπωση ὅτι ὁ σύγχρονος κληρικὸς πρέπει νὰ εἶναι ἄριστα καταρτισμένος παιδαγωγικά. Οἱ ἅγιοί μας, ὅπως ὁ Γέρων Πορφύριος, ὁ ὁποῖος εἶχε στοιχεῖα ἁγιότητας, ἔρχονται νὰ μᾶς δείξουν ὅτι προηγεῖται ἡ χάρις καὶ ἕπεται ἡ παιδεία. Νὰ ὑπάρχει καὶ ἡ παιδεία, δὲν καταργεῖται, ἀλλὰ νὰ προηγεῖται ἡ χάρις. Ἕνας ἀγράμματος, δηλαδή, κληρικὸς ἢ μοναχός, ὁ ὁποῖος ἔχει τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἶναι χίλιες φορὲς καλύτερος ἀπὸ ἕναν ἐγγράμματο παιδαγωγό, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει χάρη.
Ὁ Γέρων Πορφύριος, λοιπόν, στὴν διάρκεια ἐκείνης τῆς συνάντησής μας, μοῦ περιέγραψε τὸν χαρακτήρα τῆς θυγατέρας μου καὶ τοῦ μεγαλύτερου γυιοῦ μου. Ἐγὼ ἔνιωθα νὰ πέφτω ἀπὸ τὰ σύννεφα, διότι ἦταν ὡσὰν νὰ εἶχε ζήσει τὰ παιδιά μου ὅσα χρόνια τὰ ἔζησα ἐγώ.
Μοῦ εἶπε, λοιπόν, γιὰ τὸ ἕνα μου παιδὶ ὅτι πρέπει νὰ τὸ ἀντιμετωπίζω μὲ περισσότερη προσευχή. Μοῦ εἶπε συγκεκριμένα γι’ αὐτὸ τὸ παιδί μου: «Ὅσα θὰ ἔλεγες σ’ αὐτὸ τὸ παιδί σου, ἀφοῦ ἔχει κάποιες ἀντιδράσεις λόγῳ τοῦ χαρακτήρα του, νὰ τὰ λὲς στὸν Θεό. Γονάτιζε στὸν Θεὸ καί, διὰ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, τὰ λόγια σου θὰ μεταβιβάζονται στὸ παιδί σου».
Γιὰ τὸ ἄλλο παιδί μου εἶπε: «Αὐτὸ τὸ παιδί σου δέχεται τὰ λόγια σου, ἀλλὰ νὰ προσέξεις. Δέχεται μὲν τὰ λόγια σου, ἀλλὰ εὔκολα τὰ ξεχνᾶ. Ἑπομένως, πάλι θὰ γονατίζεις καὶ θὰ ζητᾶς τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε ὁ πατρικὸς λόγος σου νὰ πέφτει σὲ γῆ ἀγαθή, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ καρποφορήσει».
Κ.Ι. Σπουδαία παιδαγωγικὴ μέθοδος, πατέρα Γεώργιε.
πρ.Γ.Μ.: Εἶστε, κύριε Ἰωαννίδη, ἐκλεκτὸς ἐπιστήμων καὶ κινεῖστε ἀνετότατα σ’ αὐτοὺς τοὺς χώρους. Γι’ αὐτὸ καὶ καταλαβαίνω ὅτι ἀντιληφθήκατε πολὺ σωστὰ ὅσα μοῦ εἶπε ὁ Γέρων Πορφύριος. Διότι, πραγματικά, ποιὸς παιδαγωγὸς θὰ μποροῦσε νὰ πιάσει καλύτερα τὸν σφυγμὸ τῶν πραγμάτων;
Καὶ κάτι ἀκόμη. Τὸ σπουδαῖο εἶναι ὅτι καὶ στὶς δύο περιπτώσεις μοῦ ζήτησε – κι αὐτὸ μπορῶ ταπεινὰ νὰ τὸ ζητήσω ἀπὸ κάθε γονέα ποὺ μᾶς ἀκούει αὐτὴ τὴ στιγμή – νὰ παρακαλῶ τὸν Θεό ∙ γιὰ διαφορετικό, ὅμως, πράγμα. Γιὰ μὲν τὸ ἕνα παιδί μου νὰ δέχεται αὐτά ποὺ τοῦ λέω, γιὰ δὲ τὸ ἄλλο μου παιδὶ νὰ συγκρατεῖ καὶ νὰ διακρατεῖ τὰ λόγια μου. Εἶναι θαυμαστὸ αὐτό.
π. Γεώργιος Μεταλληνός
*
π.Γ.Ε.: Πολλὲς φορὲς τοῦ μιλούσαμε γιὰ τὰ παιδιά μας καὶ γιὰ τὰ διάφορα προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουν. Μᾶς ἀπαντοῦσε, λοιπόν, μὲ τὸν χαρακτηριστικό του τρόπο: «Ἐσεῖς νὰ γίνετε ἅγιοι καὶ θὰ γίνουν καὶ τὰ παιδιά σας καλά». Αὐτὸ ἦτο κάτι, τὸ ὁποῖο ἐπανελάμβανε διαρκῶς.
Ὅσον ἀφορᾶ τὸ θέμα τῆς ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν τόνιζε πάρα πολὺ νὰ μὴ ἀσκεῖται καταπίεση ἐπάνω σ’ αὐτά, νὰ μὴ εἶναι, δηλαδή, πιεστικὴ ἡ ἀγωγή, διότι τότε φέρει ἀντίθετα ἀποτελέσματα. Κι ὁ λόγος του αὐτὸς ἦτο, πράγματι, πολύτιμος καὶ συνετέλεσε, ὥστε πάρα πολλοὶ γονεῖς ν’ ἀλλάξουν γραμμὴ πλεύσεως καὶ πολλὰ παιδιά, τὰ ὁποῖα κυριολεκτικῶς ἐβασανίζοντο ἀπὸ τὴν ἐκ καλῆς προθέσεως καταπίεση τῶν γονέων τους, νὰ βροῦν τὸν δρόμο τους καὶ νὰ ἠρεμήσουν.
π. Γεώργιος Εὐθυμίου
Ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ὁ Γέρων Πορφύριος. Μαρτυρίες καὶ Ἐμπειρίες», τοῦ Κλείτου Ἰωαννίδη